พลาสติกชีวภาพ เลือกให้ถูก ใช้ให้เป็น!

12 มี.ค. 2568

ปัญหาขยะพลาสติกในประเทศไทยยังคงเป็นเรื่องสำคัญ เนื่องจากการคัดแยกขยะที่ไม่มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ขยะพลาสติกปนเปื้อนกับขยะประเภทอื่น ทำให้การรีไซเคิลเป็นไปได้ยาก

แนวทางแก้ไขที่ได้รับการยอมรับในระดับสากลคือแนวคิด "เศรษฐกิจหมุนเวียน" (Circular Economy) ซึ่งมุ่งเน้นการจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ หนึ่งในนั้นคือการใช้พลาสติกที่ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ (Compostable) โดยเฉพาะบรรจุภัณฑ์ที่สัมผัสอาหารและใช้ครั้งเดียวทิ้งซึ่งยากต่อการนำกลับไปรีไซเคิล พลาสติกชีวภาพจึงถือเป็นหนึ่งในตัวเลือกที่ช่วยลดปัญหาขยะพลาสติกได้

วันนี้เราจึงขอมาสรุปข้อเท็จจริงเกี่ยวกับพลาสติกชีวภาพ จากสมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกชีวภาพไทย หรือ TBIA ให้ทุกคนเข้าใจได้ง่าย ๆ

พลาสติกชีวภาพแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ได้แก่

  • Biobased ผลิตจากพืช เช่น Bio-based PE, Bio-based PP
  • Biodegradable/Compostable ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ เช่น PBAT, PCL
  • Biobased + Biodegradable/Compostable ทั้งผลิตจากพืชและย่อยสลายได้ เช่น PLA, PHAs, BioPBS


พลาสติกชีวภาพเหล่านี้มักถูกนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์ที่สัมผัสอาหารและใช้ครั้งเดียวทิ้ง เช่น ภาชนะบรรจุอาหาร ถุงขยะอินทรีย์ และแก้วกาแฟร้อน-เย็น ซึ่งสามารถกำจัดโดยการหมักรวมกับขยะอินทรีย์ได้ เนื่องจากขยะอินทรีย์ เป็นแหล่งอาหารชั้นดีของจุลินทรีย์ที่ช่วยย่อยสลายพลาสติกชีวภาพจนกลายเป็น น้ำ คาร์บอนไดออกไซด์ และ สารปรับปรุงดิน

แม้ว่าพลาสติกบางชนิดจะถูกระบุว่าย่อยสลายได้ แต่กระบวนการย่อยสลายขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น อุณหภูมิ ความชื้น และจุลินทรีย์ อีกทั้งพลาสติกทั่วไป รวมถึงพลาสติกชนิด OXO (คือ พลาสติกทั่วไปที่ใส่สารเติมแต่งให้แตกตัวเป็นชิ้นเล็กๆได้) ยังมีลักษณะคล้ายพลาสติกชีวภาพ ทำให้แยกแยะได้ยากโดยใช้ตาเปล่า

การเลือกใช้พลาสติกที่ได้รับ ตราสัญลักษณ์มาตรฐาน จากหน่วยงานที่เชื่อถือได้ เช่น DIN CERTCO (เยอรมนี), BPI (สหรัฐฯ), ABA (ออสเตรเลีย) และ สมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกชีวภาพไทย ตลอดจน ตราสัญลักษณ์ GC Compostable Label ฉลากที่บ่งบอกว่าสินค้า หรือบรรจุภัณฑ์นั้นผลิตจากเม็ดไบโอพลาสติกที่สามารถสลายตัวได้ทางชีวภาพ (Compostable plastics) ที่กลุ่มบริษัท GC ผลิตหรือรับรอง จะช่วยให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าเป็นพลาสติกที่สลายตัวได้ทางชีวภาพจริง และช่วยให้การคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทางมีประสิทธิภาพมากขึ้น ลดปัญหาการ "ฟอกเขียว" (Greenwashing) หรือการกล่าวอ้างว่าวัสดุรักษ์โลกเกินจริง

ปัจจุบันสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ได้ประกาศข้อกำหนดพลาสติกสลายตัวได้ทางชีวภาพ มอก.17088-2562 และมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสำหกรรมที่เกี่ยวข้องกับพลาสติกชีวภาพไว้อีก 4 ฉบับ ได้แก่

  • มอก. 2744-2559 หลอดพลาสติกสลายตัวได้แบบใช้ครั้งเดียว
  • มอก. 2793-2560 ถุงพลาสติกสลายตัวได้สำหรับรองรับมูลฝอย
  • มอก. 2884 เล่ม 1-2560 ภาชนะและเครื่องใช้พลาสติกสลายตัวได้แบบใช้ครั้งเดียว (PLA)
  • มอก. 2995-2562 ถุงพลาสติกสลายตัวได้ทางชีวภาพ


ผู้บริโภคควรสังเกตตราสัญลักษณ์หรือมาตรฐานอ้างอิงบนตัวผลิตภัณฑ์ก่อนเลือกใช้ให้ดี เพื่อให้มั่นใจว่าเป็นพลาสติกชีวภาพที่แท้จริง และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอย่างแท้จริง!

อ่านข้อเท็จจริงเพิ่มเติม: https://bit.ly/4jXAVTM